Płyty główne dla popularnych procesorów Intela i AMD mają tradycyjną konstrukcję. Ich najważniejszymi elementami są dwa procesory nazwane mostkami - północnym i południowym. Te chipsety kontrolują większość funkcji płyty. Mostek południowy obsługuje między innymi urządzenia IDe, porty USB i FireWire, a także zintegorwane z płytą karty dźwiękowe i sieciowe. Nowsze wersje układów obsługują także ATA 133, Serial ATA 150 i złacza USB 2.0 oraz PCI - E, a nawet pełnią funkcję kontrolera RAID (na przykład w chipsecie Intel ICH5R lub VIA VT8237). Jednak mostek północny jest mózgiem całej płyty głównej. Aktualnie na rynku popularne są układy Intela (wyłącznie dla własnych procesorów), NVIDIA (dla produktów AMD) oraz VIA (oferuje chipsety zarówno dla procesorów Intela, jak i AMD). Produkty ATi Technologies, ALI oraz SiS prawie zniknęły z rynku... Oczywiście nazwa producenta jest najmniej ważną właściwością mostka północnego. Jego funkcjonalność zależy od typów obsługiwanej pamięci (DDR 266/333/400) i magistrali systemowej CPU. Wydajna i nowoczesna płyta główna powinna mieć pamięci DDR400, szynę 200 (lub ponad) MHz i architekturę PCI-E. Od mostka północnego zależy, jakie procesory, pamięci oraz karty graficzne możemy zamontować na płycie głównej. Chociaż urządzenia z poszczególnymi chipsetami mają różną wydajność, w praktyce różnice są dość niewielkie. Ważniejsza jest stabilność pracy. W powszechnej opinii najlpeszym układem dla procesorów AMD jest
nForce 2 Ultra 400, natomiast Pentium 4 i Celerony bezproblemowo współdziałają z chipsetami i848, i865 oraz i875.
Układ i865 stanowi przy tym najlepszy kompromis ceny i możliwości. Oczywiście oprócz chipsetu płyty głównej różnią się też wyposażeniem. Standardem stało się już montowanie na płytach głównych zintegrowanych kart dźwiękowych oraz sieciowych. Jednak możliwości układów dźwiękowych są bardzo zróżnicowane. Niektóre generują tylko zwykły sygnał stereo, lecz najlepsze oferują sześciokanałowy dźwięk przestrzenny (standard AC'97 2.2). Ja natomiast najwyżej oceniam układy C-Media 9739A oraz Realtek ALC650/NVIDIA SoundStorm, które z powodzeniem zastąpią urządzenia klasy Sound Blaster Live! 5.1. Płyta wyposażona w zwykły mostek południowy umożliwia podłączenie maksymalnie czterech urządzeń IDE ATA100/133 i ewentualnie dwóch SerialATA 150. Aby zaoferować większe możliwości, producenci wyposażają swoje płyty w dodatkowe kontrolery ATA i SerialATA. Mają one ponadto najprostsze funkcje RAID. Połączenie dwóch dysków w tryb Striping (RAID 0) na obu napędach zapisywane są te same dane, co zabezpiecza nas przed ich utratą. Wybierając płytę główną, warto zdecydować się na produkt renomowanego producenta, jak
ASUStek, Abit, Epox, Gigabyte czy MSI. Według mnie - zdecydowani faworyci. Opróczy wysokiej jakości wykonania zyskamy regularny serwis w postaci nowych wersji BIOS-ów, które poprawią pracę sprzętu oraz dodadzą obsługę nowych modeli procesorów. Wielu użytkowników obawia się jednak uaktualnić BIOS. Aby zatem zabezpieczyć nabywców przed ryzykiem związanym z tą operacją, firma Gigabyte opracowała
moduł DualBIOS. Na płycie umieszczone są dwie kości BIOS-u, przy czym jedna z nich pełni funkcę bezpieczeństwa. W wypadku niepowodzenia procesu flashowania (uaktualnienia BIOS-u) pamięci EPROM, użytkownik może szybko przywrócić płytę główną do stanu używalności. Inne firmy zaprezentowały podobne rozwiązania, na przykład
TweakGuard ABIT-a czy ASUS
CreashFree BIOS. Godne polecenia są również dołączane do niektórych płyt głównych programy pozwalające aktualizować BIOS spod Windows. Producenci rozwijają także układy monitorujące pracę płyty, jak
CoreCell firmy MSI oraz
uGuru opracowany przez firmę ABIT. Te urządzenia kontrolują napięcia i temperatury na poszczególnych komponentach (CPU, pamięć, AGP, PCI) oraz prędkość wiatraczków. Dane można odczytać za pomocą specjalnych programów pod Windows i w porę zauważyć nieprawidłowe działanie sprzętu. Układy monitorujące oferują także możliwość zarządzania działaniem płyty z poziomu systemu operacyjnego. Bez wychodzenia z Windows możemy spowolnić wiatraczek chipsetu, czy przetakować procesor. Moim zdaniem, płyta godna uwagi to model:
z chipsetem nForce 2 Ultra 400 dla procesorów AMD,
z chipsetem i865 dla procesorów Intel;
wyposażona w BIOS pozwalający na dużą regulację ustawień pracy procesora i pamięci RAM;
ze zintegrowaną kartą dźwiękową 5.1 oraz sieciową;
umożliwa bezpieczne aktualizacje BIOS-u;
obsługuje dyski twarde Serial ATA.